De Vlaamse koehond behoort tot de eerste groep van dit klassement: de herdershonden en de veedrijvers (uitgezonderd Zwitserse veedrijver). Dit zijn zeer polyvalente honden die uitstekend zijn in gehoorzaamheid; ze kunnen talrijke werkjes uitvoeren. Omwille van hun temperament, hebben ze de neiging om te blaffen. Dit komt omwille van hun instinct om hun territorium af te bakenen en te beschermen; ze kunnen perfect een inbraak voorkomen. Deze honden hebben een goed uithoudingsvermogen en hun fysiek is te vergelijken met een goed geoliede machine. De Vlaamse koehond behoort vooral tot de tweede categorie van deze groep, namelijk de veedrijvers.

De Vlaamse koehond ontstond uit het idee om een ideale hulp te creëren op de boerderij, hij ontstond uit een mengeling tussen verschillende rassen in Vlaanderen. Bepaalde bronnen linken zijn invoer naar Vlaanderen met de Spaanse invasie terwijl hij volgens andere bronnen een kruising zou zijn tussen de grote Barbet, de Mastiff, de Picardische herdershond of zelfs dat hij afstamt van de Beauceron en de Griffon. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, was de Vlaamse koehond bijna verdwenen. Maar gelukkig konden Vlaamse kwekers het ras opnieuw kweken uit enkele overlevenden in dat tijdperk. De standaard van dit ras werd vastgelegd door het FCI in 1955.

De Vlaamse koehond behoort tot de grote rassen. Het reutje is tussen 62 en 68 cm groot en weegt tussen 35 en 40 kg. Het teefje is tussen 59 en 65 cm groot, met een gewicht van 27 tot 35 kg. Hij behoort tot het type Molossers en men zegt dat hij een “cobbouw” heeft, wat wil zeggen dat hij een profiel heeft in de vorm van een vierkant. Hij heeft een gedrongen lichaam en de gewone gangen zijn stap en korte draf. De Vlaamse koehond heeft een kort en compact lichaam, met een sterke en gespierde hals. Zijn rug is kort en breed, zijn borstkast breed en diepliggend, zijn dijen zijn sterk en gespierd, zijn zijkant is zeer kort en zijn croupe bijna horizontaal. De ledematen zijn sterk en gespierd. Zijn voeten zijn klein, rond en stevig met gestrekte tenen en sterke, zwarte nagels. Zijn staart is hoog aangeplant. Veel koehonden worden staartloos geboren. Zijn hoofd is zwaar, mooi afgetekend en goed in proportie met het lichaam. Zijn snuit is breed, krachtig, knokig en wordt smaller naar de neus toe. Zijn wangen zijn vlak en droog, zijn wenkbrauwboog mooi uitgesproken. Zijn ogen zijn van gemiddelde grootte, lichtjes ovaal en donker van kleur. De oren zijn van nature afhangend en hoog aangeplant. De vacht van de Vlaamse koehond gaat van zwart tot vaalrood, vaak gestroomd of donker gewolkt tot asgrijs. Een witte ster wordt toegestaan ter hoogte van de borstkast. Lichtgekleurde of ontkleurde vacht is over het algemeen ongewenst. Zijn haar is middellang (ongeveer 6 cm), ruig, droog, dof en wat verwaaid, zonder wollig of gekruld te zijn. Op de schedel is het haar kort, zijn baard en snor zijn weelderig. De ondervacht is fijn en dicht.

De Vlaamse koehond is een zeer rustieke hond. Hij is daarom erg resistent en zelden ziek. Zijn levensverwachting ligt tussen 12 en 14 jaar. Men moet echter aandachtig zijn zoals bij alle grote hondenrassen, voor heup- en elleboogdysplasie. Hij kan ook last krijgen van andere gewrichtsaandoeningen zoals lumbosacrale aandoeningen, wat reeds werd vastgesteld bij bepaalde honden. Een andere aandoening die men in de gaten moet houden, is hartadervernauwing. Hij heeft eveneens aanleg voor bepaalde oogziekten. Wat onderhoud betreft, is het aangeraden om hem minstens twee keer per week te borstelen. Het is absoluut aanbevolen om hem drie tot vier keer per jaar een trimbeurt te geven, om hem te laten knippen en plukken. Als zijn vacht niet goed onderhouden wordt en vooral als zijn dode haren niet regelmatig worden weggehaald, kunnen er klitten ontstaan in de vorm van “rasta’s”.

Door zijn rustieke aard is de Vlaamse koehond een hond met een zeer zelfzeker karakter. Hij heeft een goedaardig karakter maar kan wat humeurig zijn en heeft slechts één baasje. De Vlaamse koehond heeft hoe dan ook een evenwichtig temperament, tussen energiek en kalm; hij is verstandig en dapper. Wat zijn energie betreft, is hij een sportieveling die overloopt van energie, waakzaam en gedienstig is. Door zijn afschrikwekkendere karakter naar vreemden toe en zijn waakcapaciteiten werd hij altijd al gebruikt als werkhond, van bij zijn oorsprong: als waakhond en als veedrijver voor rundvee en als trek- en karnhond op boerderijen. Hij is geliefd bij de politie omwille van zijn goede reukzin. Hij heeft een strikte opvoeding nodig waarvan niet mag worden afgeweken. Het is een zeer reactieve hond die soms graag bijt; het is dus een ras dat goed moet worden ingetoomd. Kort samengevat, is de Vlaamse koehond vooral geschikt voor mensen die het ras kennen. Het is een buitenhond die liever buiten blijft en niet geschikt is om op een appartement te wonen, want hij heeft ruimte en veel beweging nodig.