Als hondeneigenaar weet je natuurlijk dat je puppy opgroeit tot een puber, alvorens hij volwassen wordt. Tijdens het groeiproces ontwikkelt het lichaam, maar ook de hersenen en de emoties van de jonge hond evolueren. Maar hoe verlopen die groeifasen precies? En wat zijn de typische kenmerken en gedragingen per fase en leeftijd?
Vanaf de geboorte zijn er 7 fasen:
- PUP: geboorte tot +- 2 weken = neonatale fase
- PUP: 2 weken tot +- 3 weken = ontwikkelingsfase
- PUP: 3 weken tot +- 14 weken = socialisatiefase
- JEUGD: 14 weken tot +- 6 maanden = jeugdfase
- PUBER: 6 maanden tot +- 8 maanden (kleine rassen) en zelfs 3 jaar (grote rassen) = puberteit
- VOLWASSEN: vanaf 8 maanden of … tot +- 8 jaar = volwassen fase
- SENIOR: vanaf 8 jaar tot … = seniorfase
Neonatale fase
Tijdens de eerste 2 weken na de geboorte kunnen pups nog niet zien of horen. Ze kunnen wel al dingen voelen, ruiken en proeven. Pasgeboren pups zijn dus heel fragiel en volledig afhankelijk van hun moeder. Ze bewegen amper en spenderen het grootste deel van hun tijd al slapend en zogend. Hun behoefte doen ze nog niet bewust, maar reflexmatig, wanneer de moederhond aan hun achterste gaat likken.
Om de kleine pups een goede start te geven, is het belangrijk dat ze in alle rust bij hun moeder en nestgenootjes kunnen blijven. Maar je kan de kleine drummels zeker en vast af en toe al eens voorzichtig hanteren. Zo leren de jonge honden al van kleins af het gevoel van mensenhanden en de gewaarwording van opgetild te worden. De positieve, aangename ervaring zal later bijdragen tot hun zelfvertrouwen, waardoor ze minder angstig zullen zijn als ze op latere leeftijd op ontdekking gaan om de wereld (en mensen) te leren kennen.
Ontwikkelingsfase
De ontwikkelingsfase is voor de pup een overgangsfase waarin heel wat dingen gebeuren en belangrijke veranderingen plaatsvinden. Vanaf de leeftijd van ongeveer 2 weken openen pups hun ogen en oren, en zullen ze zich dus stilaan steeds meer bewust worden van hun omgeving. Echt zien doen de jonge honden pas op 8 weken, het duidelijk waarnemen van geluid vindt vroeger plaats, vanaf een leeftijd van ongeveer 3 weken. Op die leeftijd gaan ze ook bewust urineren en ontlasten, en stilaan voorwaarts en achterwaarts beginnen te kruipen. Ook de scherpe typische puppytanden beginnen dan door te komen. De kleine honden beginnen ook meer en meer geluid te maken als ze verder weg zijn van hun moeder, en stapsgewijs ontstaat er spel met nestgenootjes.
Socialisatiefase
Voor pups is dit op mentaal en emotioneel vlak de belangrijkste fase, omdat de jonge hond op een leeftijd van ongeveer 3 weken tot 14 weken sociale relaties zal aangaan met zijn omgeving. Alle zintuigen van de pup zijn intussen actief, dus hij kan voluit op ontdekking gaan en zich verder van het nestje bewegen om alles te verkennen.
De socialisatiefase is een erg gevoelige periode omdat de jonge hond levenslange links gaat leggen aan zijn ervaring tijdens het verkennen van zijn omgeving. Valt een ervaring niet goed mee, dan kan hij op langere termijn een angst voor bepaalde prikkels blijven behouden. Het is dus erg belangrijk om de pup in deze periode voldoende te stimuleren en voorzichtig prikkels aan te bieden, maar behoedzaam te blijven dat alles positief en succesvol verloopt, en de kleine hond niet overprikkeld of angstig wordt.
Te veel prikkels en te weinig rust kunnen leiden tot hypernervositeit, hyperactiviteit, nare ervaringen, angst en trauma’s. Maar te wéinig prikkels is ook nefast voor het jonge dier, aangezien hij dan te weinig ervaringen opdoet om zich gebalanceerd en gezond te ontwikkelen en de kleine hond onvoldoende kan leren omgaan met dingen, geluiden, geuren, mensen, andere dieren, … in de wereld en de beleving dat alles oké is. Honden die tijdens deze fase te geïsoleerd en afgezonderd blijven in een kleine, afgesloten ruimte (zoals bij broodfokkers), zullen later erg angstige honden blijven, die vanuit schrikreacties agressief kunnen worden.
Vanaf de leeftijd van 7 tot 10 weken zal een pup niet meer zogen of spenen bij de moeder, maar zelfstandig beginnen te eten en drinken. Vanaf deze leeftijd kan er puppy-eten worden gegeven aan de jonge hond. En het is ook best pas vanaf deze leeftijd (7 tot 8 weken) dat een puppy van zijn moeder en nestgenootjes wordt gescheiden en bij de toekomstige eigenaar terechtkomt, die dan verder kan werken op de socialisatie, gewenning, opvoeding, … van de jonge hond.
Te vroeg weggaan uit het nest, is dus niet bevorderlijk voor hun fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling. Maar te lang in het nest blijven, kan ervoor zorgen dat grotere pups hun zwakkere nestgenootjes gaan plagen of zelfs aanvallen, of een moederhond die vermoeid is en haar pups gaat afstoten.
Vanaf een leeftijd van 8 tot 9 weken gaan pups gemakkelijk verder weg van hun nest urineren en ontlasten, want ook zij willen op een proper plekje rusten en spelen. Die leeftijd is dus ideaal om zindelijkheidstraining te starten. De pups kunnen nu als ze ’s nachts slapen een periode van 6 uur overbruggen. Wanneer ze wakker zijn, moeten ze om de 1,5 uur tot 2 uur een plasje doen.
Van puber tot senior
Tijdens deze ontwikkelingsfasen komen stilaan de rastypische eigenschappen tot uiting en zal de jonge hond ook geslachtsrijp worden. Het leervermogen bereikt een hoogtepunt (op ongeveer 4 maanden), dus opvoeding en training gaan hier heel belangrijk blijven. Meer over deze fasen en het verdere groeiproces van de hond kun je in een ander artikel op onze blog lezen.
