Is je hond bang voor vuurwerk?

Hoewel dieren zich erg goed hebben aangepast aan het menselijke leven (ten gevolge van het domesticatieproces), zijn er een aantal voor hen erg onnatuurlijke zaken die blijven zorgen voor angst, onzekerheid en stress. Harde onvoorspelbare en moeilijk te lokaliseren geluiden zijn daar een voorbeeld van. Honden, katten, paarden, … kunnen dan ook enorm angstig en nerveus zijn bij bijvoorbeeld onweer en vuurwerk.

Is je hond bang voor vuurwerk of niet?

Je hond kan op het eerste gezicht best oké lijken met vuurwerk en vertoont misschien geen duidelijke signalen van angst of stress. Toch onderschatten nog veel hondeigenaars de impact van de onvoorspelbare harde knallen op hun huisdieren. Observeer je hond dus goed en leer ook de subtiele stresssignalen (hierover kun je meer lezen in dit artikel) te herkennen. Je hond hoeft dus niet noodzakelijk te blaffen, janken, piepen of nerveus rond te lopen.

Ook onderstaande zaken kunnen wijzen op angst voor en stress door vuurwerk:

• tongelen of lippen aflikken
• geeuwen (zonder moe of slaperig te zijn)
• lage houding
• platte oren
• lage staart, eventueel aangetrokken tussen de benen
• hijgen (zonder dat de hond het te warm heeft)
• niet willen eten
• overgeven
• zich verstoppen
• weglopen

Enkele tips om vuurwerk momenten voor je hond zo ontspannen en aangenaam mogelijk te laten verlopen.

Bereid je tijdig en goed voor!

Het is niet omdat er enkel op 31 december of bij andere sporadische feestelijke events vuurwerk wordt gebruikt, dat je enkel dan kunt oefenen met de hond. Het is zelfs beter om vooraf al oplossingen te zoeken en te trainen.

• Hoe vroeger je hond kan wennen aan de geluiden van onweer en vuurwerk via opnames (volgens het principe van ‘desensiteren’), hoe minder angstig en onzeker hij zal zijn als de geluiden zich in realiteit voordoen. Dit kan bijvoorbeeld al tijdens het socialisatieproces (meer hierover kun je lezen in dit artikel) en kun je dan blijvend herhalen vanaf bijvoorbeeld oktober tot december. Er zijn tal van cd’s of audiofiles op de markt met realistische vuurwerkgeluiden en een handleiding hoe je de gewenning best aanpakt. Een goede gedragsdeskundige kan je hierin ook altijd ondersteunen.
• Zorg ervoor dat je hond kan schuilen op een plek waar hij zich veilig voelt en die hij zelf kan en mag kiezen. Laat hem dus toe om zich te gaan verstoppen en verhinder het niet. Forceer je hond dus zeker niet om bij je te blijven, omdat jij denkt dat je hem op die manier het beste kan steunen. Je kan vooraf een aantal schuilplekken aanbieden en creëren door bijvoorbeeld zijn bench in de woonkamer te plaatsen met een deken over (als hij zijn bench goed kent als veilige rustplek), een aantal lakens of dekens over de tafel hangen en zijn mand in de zelfgemaakte tent plaatsen, een zacht deken of matje onder het bed leggen, … Op die knusse verstopplaatsen kun je eventueel ook een nachthemd, sjaal of ander kledingstuk dat fel naar jou ruikt leggen, zodat hij zich er extra veilig voelt. Zonder lijfelijk aanwezig te zijn op het schuilplekje, ben je voor de hond toch nabij en ruikt het er vertrouwd.
• Een andere manier om via vertrouwde geuren meer rust te creëren is het gebruik van Adaptil. In dat product wordt het rustgevende feromoon dat de moederhond afscheidt wanneer haar pups op jonge leeftijd melk komen drinken synthetisch nagemaakt. Het is niet enkel erg effectief bij pups (tijdens bv. de verhuis van fokker naar nieuwe eigenaar en de socialisatiefase) maar heeft ook al zijn functie bewezen tijdens andere spannende periodes of veranderingen in het leven van oudere honden. Je kunt het product verkrijgen bij je dierenarts, maar het is ook beschikbaar in de meeste gespecialiseerde dierenwinkels.
• Verder kunnen ook esoterische oliën en Bachbloesems de onrust en angst temperen. Zowel verstuivend als door inname via bv. het drinkwater kunnen verscheidene varianten ondersteunend werken voor meer rust en kalmte.
• Naast medicatie zijn er ook heel wat natuurlijke middelen die je hond kunnen ondersteunen bij spannende situaties zoals het vuurwerk met oudjaar. Zo bestaan er tal van homeopathische producten, voedingssupplementen en psychofarmaca op basis van natuurgeneeskundige ingrediënten. Vraag ook hierover meer advies en tips bij je dierenarts of dierenhomeopaat, eventueel in combinatie met een behandelplan van een hondengedragsdeskundige.
• Een aantal toegepaste tactiele principes kunnen je hond eveneens helpen om te ontspannen en tot rust te komen. Zo kun je via massage op ontspanningsplekken en acupressuurpunten lichamelijk kalmte stimuleren bij je hond. Hiermee start je uiteraard ook niet op oudejaarsavond zelf, maar oefen je vooraf en bouw je langzaam op. Pas deze massagetechnieken ook niet toe op je hond als hij te zeer in de stress of in een hevige emotie is (‘rood’ of ‘oranje’ op de stressladder: meer hierover kun je lezen in dit artikel). Dan bereik je immers een averechts effect.
• Tot slot kunnen ook bandages en thundershirts worden ingezet bij angst en stress. Ook hierbij is het belangrijk dat de juiste technieken worden gevolgd en dat je je vooraf goed informeert en deskundig advies inwint.

Afleiding en rust

Overdag en tijdens de avond en het vuurwerk zelf zijn afleiding en rust van belang.

• Voorzie overdag voldoende activiteiten voor je hond zodat hij ’s avonds moe en voldaan binnen of op een rustige, afgesloten plek kan verblijven, en makkelijk zijn rust kan vinden.
• Zorg voor afleiding tijdens het vuurwerk. Je kan bijvoorbeeld rustige muziek (op Youtube vind je zelfs ‘dog relaxing music’) zetten om de hond af te leiden van het geknal. Maar ook leuke hersenwerkspelletjes en voerpuzzels zijn een aangename afleiding voor de geluiden om zich heen. Daarnaast kun je ook een lekkere snack, stevige kauwsnack of gevulde Kong geven.
• Vermijd dat je hond buiten is tijdens het vuurwerk, en ook in de vooravond, wanneer vaak al enkele proefpijlen worden getest.
• Ga je hond niet forceren om het vuurwerk te doorstaan. Hij zal overspoeld worden door zijn angst (flooding) en in de toekomst mogelijks bang worden voor alle harde geluiden, met blijvende gedragsproblemen als gevolg.
• Negeer de angst van je hond niet. Hij is terecht bang voor de knallen die onverwachts plaatsvinden en moeilijk te lokaliseren zijn. Wij als mens kunnen zowel het geluid als het visuele beeld van vuurwerk rationeel plaatsen. Een dier kan dat niet, waardoor het angstig wordt.
• Ga je hond echter niet overdreven knuffelen, aaien en sussen. Dat zal zijn angst enkel bevestigen en verergeren. Bovendien kan het voor overprikkeling zorgen. Wees wel een steun voor hem door gewoonweg aanwezig en in de buurt te zijn. Laat hem zich verstoppen of gaan schuilen op een veilige plek, als hij dat wil. Wil je hond liever tegen je aan liggen en fysiek contact als steun? Bied het aan en blijf zelf rustig en zorgeloos. Zo leert je hond dat er geen reden tot angst is.
• Tot slot is het uitermate belangrijk dat er in huis zelf voldoende rust aanwezig blijft. Probeer zelf dus ook zo stressvrij mogelijk te blijven. Ga de hond overdag en in de vooravond ook niet overprikkelen door te veel bezoek, lawaai, afwijkingen van zijn normale ritme en patroon. Zorg voor een gevoel van voorspelbaarheid, veiligheid, vertrouwen en vredigheid. (Meer over de 4 v’s lees je in dit artikel.)