Honden die blijven opspringen hebben daar uiteraard een eigen motivatie en reden voor. Honden zijn intelligente dieren die met hun gedrag iets willen zeggen of duidelijk maken. Als je je hond het opspringen zou willen afleren, is het dus belangrijk om eerst te weten te komen waarom hij het doet.
Honden springen op om diverse redenen, die allen grotendeels te maken hebben met zijn staat van opwinding of spanning, ook wel stress genoemd. Die stress kan zowel positief als negatief zijn. We geven ter verduidelijking een aantal voorbeelden.
Blijdschap
Als je na een lange werkdag thuiskomt, is je hond heel erg blij en/of opgelucht, en wil hij je liefst zo snel mogelijk kunnen begroeten. In zijn enthousiasme zal hij al snel ter plaatse of zelfs tegen je aan gaan springen. Op zich is dat een compliment voor jou als hondeneigenaar en toont de hond heel duidelijk zijn affectieve emoties. Hem negeren kan helpen om het opspringgedrag te laten verdwijnen, maar probeer wel zijn emotie en begroeting te erkennen door bijvoorbeeld rustig te zeggen dat je ook blij bent om hem te zien, zonder hem meteen te aaien. Zo kan de hond leren dat hij eerst rustiger mag worden, alvorens er wederzijds fysiek contact kan komen, maar worden zijn emoties die aan de bron liggen van zijn opspringgedrag niet genegeerd of onderkent.
Met concrete tips van een gedragsdierenarts of gedragsdeskundige kun je met de hond vervolgens verder werken op beheersing en zelfcontrole en hem aanleren dat jij (en andere gezinsleden of bezoekers) liever rustiger willen worden begroet. Zo kan de hond ondervinden dat hij met een getemperde uiting aan zijn enthousiasme en interesse, dus met vier poten op de grond, ons ook duidelijk kan maken hoe hard hij ons heeft gemist.
Snuffelinteresse
Daarnaast springen ook veel honden op omdat ze ons van kop tot teen willen besnuffelen. Door alle geursporen in zich op te nemen, krijgen ze namelijk informatie over ons en waar we zouden zijn geweest. Wanneer je thuis vertrekt, ruik je immers heel vertrouwelijk voor je geliefde viervoeter. Maar na een uitje draag je allerlei vreemde of niet-huiselijke reukjes op je kleren en lichaam mee. Het opspringgedrag bij honden is dus ook sterk gelinkt aan hun interesse en ontdekkingsdrang. Jezelf even klein maken door rustig op de hurken te gaan zitten om de hond je van boven tot onder te laten besnuffelen, kan dus helpen om het opspringen te laten verdwijnen.
Let wel op, dit doe je enkel bij je eigen hond of honden die je goed kent en waarbij er geen sprake is van andere gedragsproblemen die de veiligheid van jou, de hond en anderen in het gedrang zouden brengen.
Begroetingsritueel
Zo gebeurt het ook vaak dat honden opspringen bij het ontvangen van bezoek. Dat gedrag is wellicht ongewenst voor mensen, maar voor honden erg normaal. Je hond vindt het immers spannend dat er iemand toetreedt in zijn leefgebied en ervaart daardoor een vorm van stress. Die spanning en onzekerheid uit hij in zijn gedrag. Voor honden is het dan heel natuurlijk om tijdens het begroeten te gaan opspringen. Ze doen dat namelijk ook bij elkaar. Tijdens een begroeting gaan honden doorgaans elkaars mondhoeken aanraken, een ritueel dat vergelijkbaar is met een beleefde menselijke handdruk en onze ‘aangename kennismaking’. Voor ons wil zo’n handdruk op afstand (in tegenstelling tot een omhelzing of kus op de wang) zeggen dat de ontmoeting wordt aanvaard en op zich veilig en respectvol zal verlopen. Zo hebben honden dus ook hun communicatie met de mondhoeken, alvorens ze al dan niet toelaten om elkaar verder te (laten) besnuffelen.
Voor honden is het opspringen bij een begroeting dus doelgericht om duidelijk te maken dat de ontmoeting met de bezoeker oké is, wordt aanvaard en veilig is. Door mensen een vaak onderschat en als negatief ervaren gedrag van de hond, maar in se door het dier weer een uiting van positieve emotie. Het opspringen zomaar afleren of de hond negeren, zou die positieve boodschap helaas te zeer stukmaken en neutraliseren. Ook hier worden de beleving en communicatie van de hond best erkend, maar kan de hond aangeleerd worden om zijn ‘akkoord tot ontmoeten’ te uiten op een andere manier, die voor zowel mens als hond aangenaam is. Vraag zeker advies en begeleiding aan een goede gedragsdierenarts of hondengedragsdeskundige om hierop met je hond te oefenen.
Paniek
Ook wanneer honden overmatige stress ervaren en zelfs in paniek raken, kunnen ze opspringen. Vaak hebben ze voorheen al via subtiele stresssignalen proberen duidelijk te maken aan hun eigenaar of begeleider dat ze zich niet goed of onzeker voelen in de situatie, maar werden die signalen niet gezien of verkeerd geïnterpreteerd. Voor de hond blijft er dus weinig andere keuze dan op heel zichtbare manieren te communiceren dat hij weg wilt uit de situatie. Hij zal dan noodgedwongen moeten overgaan tot opspringen, happen, grommen en zelfs bijten.
Er is dus niet per se sprake van een agressieve hond. Andere emoties zoals angst, schrik, onzekerheid en daarmee gepaard gaande stress in een door de hond als onveilig ervaren situatie, liggen aan de grondslag van zijn opspringgedrag. Als menselijke eigenaar of begeleider is het dus voornaam de lichaamstaal van de hond (ook voorafgaand aan het opspringen) te kunnen waarnemen en correct te interpreteren, om deze vorm van opspringgedrag te vermijden.
Gedrag als uiting van…
Je hond een bepaald gedrag – zoals opspringen – zonder context simpelweg afleren of zijn gedrag onder dwang of correctie doen stoppen, lijkt misschien een ‘quick fix’ en efficiënt op korte termijn, maar kan op langere termijn frustraties en andere gedragsproblemen veroorzaken. Het is daarom ontzettend belangrijk om na te gaan wat er achter het ongewenst gedrag schuilgaat en welke onderliggende emoties en/of stress er bij het dier spelen.
Kan de hond die emoties onder jouw begeleiding op een andere manier uiten? Met andere woorden, kun je het ongewenste gedrag van opspringen vervangen door gewenst gedrag? Meestal wel! Met de nodige achtergrond en training, zeker onder begeleiding van een erkende gedragsdierenarts en hondengedragsdeskundige.
