Wormen bij honden zijn parasieten die hem besmetten en ziek maken. Ze liggen aan de basis van enkele belangrijke aandoeningen (braken, diarree, groeiachterstand, bloedarmoede, ...) maar ze kunnen ook ziektes overdragen die zowel voor de hond als voor de mens ernstig zijn. Je kan je hond enkel beschermen en besmetting op de mens voorkomen door je hond te ontwormen.
Hoe geraakt je hond besmet met wormen?
Het is mogelijk dat je hond besmet is met wormen zonder dat je je ervan bewust bent. Wormen leven namelijk in het lichaam van je hond. Honden kunnen besmet geraken met wormen door eitjes of larven te eten via besmette uitwerpselen van andere dieren of door het eten van een prooi. Ook vlooien kunnen bepaalde wormen overbrengen. De larven ontwikkelen zich dan in het lichaam van je hond en zullen andere individuen besmetten via hun uitwerpselen.
Hoe weet je of je hond wormen heeft? De meest voorkomende symptomen zijn:
- Geen symptomen: de besmetting met wormen gaat niet noodzakelijk gepaard met symptomen. In dat geval is de enige manier om een diagnose te stellen van een besmetting, een onderzoek van de uitwerpselen van je hond te laten uitvoeren door de dierenarts.
- Zichtbare wormen of eitjes in de uitwerpselen van je hond: dit is de meest voorkomende manier om te bevestigen dat je hond drager is van wormen. Echter zijn niet alle wormen zichtbaar met het blote oog.
- Met het achterwerk over de grond schuren: als je hond tekenen van jeukerigheid aan de anaalstreek vertoont, heeft hij mogelijk wormen. Dit kan echter ook op andere zaken wijzen (zoals bijvoorbeeld een ontsteking van de anaalklieren).
- Braken: als je hond wormen heeft, kan je deze ook zien wanneer hij braakt.
- Opgeblazen buik: dit is nog een symptoom dat vaak voorkomt wanneer je hond wormen heeft, vooral bij puppy’s.
- Slapheid, toegenomen eetlust en gewichtsverlies: je hond kan verzwakt zijn of continu honger hebben en tegelijk gewicht verliezen.
- Diarree: vaak met bloed. Nogmaals, de diarree kan ook wijzen op andere ernstige ziektes.
Deze symptomen duiden niet eenzijdig op een besmetting met wormen. Er moet steeds, in alle gevallen, een dierenarts worden geraadpleegd.
Hoe vaak moet ik mijn hond ontwormen?
Een ontwormingsmiddel is een medicament dat wormen die in de darmen aanwezig zijn, zal vernietigen of verdrijven. Dit moet worden voorgeschreven door de dierenarts. Ook al zijn de symptomen niet altijd zichtbaar, interne parasieten kunnen de oorzaak zijn van menselijke ziekten, zoönosen genaamd, die zeer ernstigste problemen tot gevolg kunnen hebben. Het volstaat om je hond regelmatig te ontwormen en vooral puppy’s, om hen te beschermen maar ook om het risico op besmetting van de mens de voorkomen.
Hoeveel keer moet je dus je hond ontwormen?
- Ontwormen van puppy’s: op de leeftijd van 2 weken en vervolgens op 4, 6 en 8 weken. Vervolgens een keer per maand tot de leeftijd van 6 maanden.
- Ontwormen van honden: De frequentie is afhankelijk van de levensstijl van je hond en is meestal 2 tot 4 keer per jaar. De aanwezigheid van jonge kinderen in zijn omgeving zal deze frequentie ook beïnvloeden.
Alle ontwormingsmiddelen zijn efficiënt voor alle soorten wormen maar ze zijn niet allemaal efficiënt voor larven. Enkel je dierenarts kan jou een ontwormingsmiddel voorschrijven dat aangepast is aan jouw hond. Hij houdt daarbij rekening met verschillende factoren zoals leeftijd, levensstijl, hoe gemakkelijk de hond een product laat toedienen, hun efficiëntie, ...
De meest gebruikte ontwormingsmiddelen zijn:
- Pipetten die in de hals van de hond moeten worden geledigd.
- Pillen die de hond samen met de voeding moet nemen.
- Pasta of vloeibare middelen die de hond moet inslikken.
Verschillende soorten wormen
Er bestaan verschillende soorten wormen maar sommige soorten komen vaker voor dan anderen. Ze vertonen verschillende symptomen afhankelijk van de wormsoort.
Ascaris (toxocara canis)
Ascaris is een ronde worm die in de dunne darm van de hond leeft. Bij puppy’s is een besmetting met ascaris redelijk goed zichtbaar: zijn buik is opgeblazen maar de puppy is mager en vertoont zelfs groeiachterstand. De darmen functioneren niet goed, wat zich vertaalt in diarree en braken. Bij volwassen honden is de besmetting minder goed waar te nemen. De hond is over het algemeen heel moe.
Ook een mens kan besmet raken met ascaris. Dit is wat men noemt een zoönose, een ziekte die van dieren op mensen kan worden overgedragen en die zware gezondheidsproblemen bij de mens kan veroorzaken. De besmetting van mensen doet zich vooral voor door de inname van microscopische eitjes, die men inslikt met vervuilde voeding (zoals groenten die slecht gewassen zijn) of door met vuile handen aan je mond te komen.
Haakworm (ankylostome/uncinaria)
Haakwormen zijn kleine ronde wormen (1 à 2 cm) die in de dunne darm leven en zich vastzetten aan de wand en zich voeden met het bloed van je hond. De dunne darm zal beschadigd raken en dat leidt tot diarree met bloed en bloedarmoede. De infectie wordt over het algemeen overgedragen door vossen die de eitjes uitscheiden en die zich over het algemeen op een vochtige bodem ontwikkelen.
Zweepworm (trichuris vulpis)
Zweepwormen zijn kleine ronde wormen (3 à 5 cm) die voorkomen bij vossen en honden. Zweepwormen komen ook voor in kennels of hondenasielen, vooral bij jonge honden. In warme en vochtige omgevingen raken de eitjes besmettelijk en kunnen ze tot vijf jaar blijven leven. Wanneer de larven worden ingeslikt, ontwikkelen ze zich in de dikke darm en worden het vervolgens volwassen wormen. Deze volwassen wormen beschadigen de darmwand en hebben diarree met bloed en bloedarmoede tot gevolg.
Hondenlintworm (dipylidium caninum)
De hondenlintworm is een platte, witte, grote worm (70 tot 80 cm) die in de dunne darm van de hond leeft. De larven van deze platte worm ontwikkelen zich in een ander dier en het is door inname van dit dier, dat de honden besmet raken. Deze platte worm komt het vaakst voor bij honden. De worm bestaat uit een hoofd met daarachter meerdere segmenten of ringen. Deze segmenten die eitjes bevatten, komen los en worden naar buiten afgescheiden, apart of samen met de uitwerpselen van het dier. De segmenten lijken op grote rijstkorrels. De eitjes worden naar buiten afgescheiden opdat ze kunnen worden opgenomen door een vlooienlarve. De hond heeft vooral last van jeuk aan de anaalstreek. Een van de meest herkenbare eigenschappen van een infectie is dat de hond zijn achterwerk over de grond sleept: de hond gaat zitten en glijd met zijn achterpoten over de grond. Om infecties te voorkomen, moet de hond regelmatig ontwormd worden. Omdat de vlooienlarve deze worm kan overbrengen, is een goede controle op vlooien eveneens noodzakelijk.
Taenia
Er bestaan verschillende soorten Taenia bij de hond. Hun werkwijze is gelijkaardig aan die van de hondenlintworm. De hond wordt vooral besmet door het eten van vlees of ingewanden van besmette overdragers.
Echinokokken (echinococcus multilocularis)
Echinokokken zijn zeer kleine wormpjes (enkele millimeters) die voorkomen bij de vos maar die ook bij de hond aanwezig kunnen zijn. Honden kunnen geïnfecteerd worden door in contact te komen met de uitwerpselen van de vos of door klein besmet wild te vangen. Bij honden heeft de aanwezigheid van volwassen echinokokken in de darm, in het merendeel van de gevallen, geen gevolgen.
Echinokokken zijn gevaarlijk voor de mens. Ze veroorzaken ziekten aan de lever en soms ook aan de longen, beenderen en de hersenen waarvan de afloop over het algemeen fataal kan zijn. Het zijn de eitjes die gevaarlijk zijn voor de mens. Na de inname vallen ze vooral de lever en de longen aan en vormen ze er cysten.
Een regelmatige ontworming en een goede hygiëne zijn de beste manieren om een besmetting te voorkomen.
Longworm (angiostrongylus vasorum)
Longwormen zijn kleine wormen (1,5 à 2,5 cm) die voorkomen bij vossen en honden. De larven leven in slakken, kikkers en naaktslakken en zij zijn dus de directe overbrengers. Honden kunnen bijvoorbeeld besmet raken door gras, naaktslakken of slakken te eten of door te drinken van waterplassen waarin naaktslakken en slakken zitten. De larven dringen binnen in het bloed via de darmwand en ontwikkelen zich tot volwassen wormen. Tot slot komen ze terecht in de rechter hartkamer en in de longslagader. De symptomen (ademhalings-, hart- en vaatproblemen) kunnen slechts maanden na een infectie gezien worden. De ziekte kan je hond zwaar ziek maken en zelfs tot de dood leiden als ze niet goed behandeld wordt. De beste behandeling blijft preventie en proberen te voorkomen dat je hond besmet raakt.
Hartworm (dirofilaria)
De hartworm is een zeer lange worm (tot 30 cm) die wordt overgedragen in de vorm van een microlarve door muggen. In het lichaam van de hond worden ze volwassen wormen en vestigen ze zich in het hart en in de longslagaders. De besmetting wekt een ernstige ziekte op die cardiopulmonaire dirofilariose genoemd wordt. De symptomen komen slechts enkele maanden na de infectie tot uiting. De ziekte is moeilijk te verzorgen en kan dodelijk zijn. Er bestaat efficiënte medicatie tegen volwassen wormen en hun larven, maar omdat de dode volwassen parasieten kunnen leiden tot een zware shocktoestand van het zieke dier, moet de behandeling progressief zijn en verspreid worden over meerdere maanden. De voortplanting van de parasiet is afhankelijk van meerdere omgevingsfactoren waaronder uiteraard de aanwezigheid van veel muggen. Regio’s waar de risico’s het grootst zijn, zijn Zuid-Europa en Noord-Afrika. De ziekte komt ook vaak voor op de Antillen (Guadeloupe, Martinique), in Guyana en op la Réunion.
Conclusie
We kunnen dus stellen dat regelmatige en systematische ontworming, zelfs wanneer er geen symptomen zijn van besmetting, je hond vanaf jonge leeftijd beschermt en ook menselijke besmetting voorkomt. Raadpleeg je dierenarts om te weten welke ontworming het meest geschikt is voor jouw hond en situatie. Een polyvalente ontworming, namelijk actief tegen ronde en platte wormen, zal de voorkeur krijgen.
