Sterilisatie en castratie behoren tot de meest voorkomende chirurgische ingrepen. Het doel van deze procedures is om zowel voortplanting te verhinderen als bepaalde gezondheidsproblemen bij uw hond te voorkomen.
Preventie kan levens redden. Inderdaad, in het geval van ongewenste zwangerschap is het vinden van onderdak voor nieuwe leden van jouw hondenfamilie niet zo eenvoudig als je denkt. In 2017 werden meer dan 25.000 honden achtergelaten in opvangcentra en 10.000 van hen werden geëuthanaseerd. Het is daarom de verantwoordelijkheid van de eigenaar om ongewenste zwangerschap te voorkomen.
Is er een verschil tussen castratie en sterilisatie?
De termen "castratie" en "sterilisatie" worden vaak door elkaar gebruikt. Dit gebruik is echter onjuist, aangezien deze 2 termen niet helemaal synoniem zijn en de term sterilisatie minder nauwkeurig is. Castratie veroorzaakt namelijk systematisch sterilisatie, maar er zijn andere sterilisatiemethoden dan castratie.
De castratie van een reu vereist een operatie en moet worden uitgevoerd door een dierenarts. Deze techniek bestaat uit het verwijderen van de testikels van de hond, waarbij het scrotum wordt achtergelaten. Het is onomkeerbaar.
De castratie van een teefje is een delicate chirurgische ingreep die alleen door een dierenarts kan worden uitgevoerd. Voor teefjes bestaan er twee vormen van castratie. De eerste wordt een oöforectomie genoemd en bestaat uit het verwijderen van de twee eierstokken van het teefje. De tweede wordt een ovariohysterectomie genoemd en bestaat uit het verwijderen van de eierstokken en de baarmoeder.
Sterilisatie is een minder invasieve chirurgische methode dan castratie. Hoe dan ook kan het enkel worden uitgevoerd door een dierenarts. Het bestaat uit het knippen van de zaadleiders (dit zijn de kanalen die de testikels met de penis verbinden). De sterilisatie van een teefje bestaat uit het afbinden van de eileiders.
De castratietechniek is veel drastischer en meer invasief dan sterilisatie maar heeft bepaalde voordelen, zoals de controle over het karakter van agressieve dieren of dieren met samenlevingsproblemen.
Het is belangrijk om op te merken dat de term castratie die hier later wordt gebruikt, een ablatie van de eierstokken bij het teefje is en geen synoniem is voor sterilisatie.
De voordelen van castratie:
Voor de reu:
- Geen ongewenste puppy’s
- Vermindert het risico op prostaatziekten.
- Afname van ongewenst gedrag zoals hyperseksualiteit, weglopen, urinemarkering en agressiviteit; dominantie en agressiviteit zijn soms (maar niet altijd) gerelateerd met de productie van geslachtshormonen. Door jouw hond te laten castreren, worden zijn geslachtshormonen verwijderd, waardoor mogelijks ook het dominante en agressieve gedrag geëlimineerd wordt. Dit kan met name nuttig zijn voor het verminderen van gevechten in een roedel met verschillende reutjes.
- Preventie van anale kliertumoren.
Voor het teefje:
- Geen ongewenste puppy’s
- Geen loopsheid: en dus geen bloedingen en gedragsveranderingen (vermoeidheid, nervositeit tijdens de loopsheid).
- Preventie van borstkliertumoren, vooral als de sterilisatie vroeg plaatsvindt (voor de eerste loopsheid).
- Preventie van schijnzwangerschappen.
- Geen risico op pyometra. Een pyometra is een ernstige infectie van de baarmoeder die vaak voorkomt bij niet-gesteriliseerde teefjes.
De nadelen van castratie:
- Het belangrijkste nadeel van castratie is gewichtstoename. Gesteriliseerde dieren hebben de neiging om zwaarlijviger te worden omdat hun stofwisseling langzamer verloopt zonder de geslachtshormonen. Dit probleem kan worden opgelost door jouw hond een passend dieet te geven. Een dieet op basis van hondenvoer voor gecastreerde honden biedt doorgaans een lager energiegehalte en een hoger vezelgehalte, wat helpt om een optimaal gewicht te behouden.
- Hormonaal onevenwicht en aanverwante ziekten. Enkele voorbeelden van veel voorkomende ziekten door hormonaal onevenwicht, zijn hypothyreoïdie en de ziekte van Cushing.
- De geslachtshormonen van jouw puppy beïnvloeden alle aspecten van zijn ontwikkeling, inclusief de groei van zijn botten en gewrichten. Puppy's die gesteriliseerd worden voordat ze volwassen zijn, hebben over het algemeen langere botten en lijken groter te zijn, maar lopen een groter risico op heup- en elleboogdysplasie en letsels aan de kruisbanden.
- Het kan uw hond ook vatbaar maken voor twee soorten kanker nl.: osteosarcoom en hemangiosarcoom.
- Chirurgische sterilisatie is een procedure die, zoals alle chirurgische ingrepen, het dier blootstelt aan postoperatieve risico’s zoals infecties, inwendige bloedingen, e.d. of risico’s die verband houden met de algemene anesthesie die er voor nodig is. Deze risico's zijn zeer klein, maar niet onbestaande.
- Bij teefjes kan chirurgische sterilisatie in 2% tot 4% van de gevallen urine-incontinentie veroorzaken. Dit type incontinentie, castratie-incontinentie genoemd, komt vaker voor bij teefjes die voor hun eerste loopsheid gesteriliseerd worden. Het ontstaat door een gebrek aan samentrekkingskracht van de urethrale sfincter, een spier die fungeert als een "kraantje" aan de uitgang van de blaas.
- Mensen die hun pups op latere leeftijd willen laten presteren – om te jagen, te kweken of andere intensieve sportactiviteiten - kunnen terughoudend zijn om hun reutjes te laten castreren. De geslachtshormonen die door de testikels van de reu worden gegenereerd, geven hem een "mannelijk" uiterlijk en hebben een aanzienlijke invloed op de ontwikkeling van de botten, de gewrichten en de spieren die de prestaties beïnvloeden. Bovendien kan het risico op sommige kankers, zoals prostaatkanker, waarvan gedacht wordt dat dit met sterilisatie te verlagen is, juist verhoogd worden. Studies tonen aan dat gecastreerde honden van grote rassen een verhoogd risico lopen op bot- en miltkanker.
Waarom mijn hond laten castreren?
Om te voorkomen dat een teefje puppy’s heeft die men niet kan houden of plaatsen, en/of om gedragsstoornissen tegen te gaan, zoals agressie of overmatig seksueel gedrag (bij het mannetje) of ter preventie of behandeling van bepaalde hormonale ziekten.
De hond moet minstens zes maanden oud zijn en moet nuchter naar de dierenarts worden gebracht, omdat de procedure onder algemene anesthesie wordt uitgevoerd. Bij het teefje zal de dierenarts de eierstokken (ovariotomie) en baarmoederhoorns verwijderen. Bij het mannetje verwijdert de dierenarts beide testikels (castratie). Ongeveer twee weken later moet u uw hond ter controle naar de dierenarts brengen en de draadjes laten verwijderen. In tussentijd moet u uw hond ontstekingsremmers en antibiotica geven.
Castratie helpt ook gezondheidsproblemen te voorkomen. Castratie vermindert voor teefjes aanzienlijk het risico op kanker van de borstklieren en baarmoeder. Tumoren van de borstklieren zijn de meest voorkomende kwaadaardige tumoren bij honden. De bescherming tegen borstkliertumoren is maximaal wanneer de castratie plaatsvindt voor de eerste loopsheid.
Castratie van het mannetje helpt onder andere voorhuidontsteking en prostaatproblemen te voorkomen.
Wanneer kan ik mijn hond laten castreren?
Castratie wordt over het algemeen uitgevoerd wanneer de hond tussen 6 en 9 maanden oud is. De beste leeftijd om uw hond te laten castreren, hangt echter af van zijn geslacht en ras. Vraag hiervoor raad aan uw dierenarts.
In België moeten alle honden gechipt en geregistreerd zijn voor de leeftijd van 8 weken of voor de verkoop of adoptie. De verkoper moet de registratie van de chip overdragen naar de naam van de koper via www.dogid.be.
Als je met jouw honden meer dan 2 nesten per jaar fokt, moet je een erkenning als kweker aanvragen. Alleen erkende hondenkwekers mogen in Vlaanderen namelijk adverteren op zoeksites. Het is verboden om honden te verkopen of gratis weg te geven via een billboard in een winkel of een warenhuis en via sociale media zoals Facebook. Op het internet kunnen privépersonen alleen adverteren via gespecialiseerde media, zoals Tipaw.
Mijn hond laten steriliseren/castreren of niet?
Agressie en hyperactiviteit kunnen te maken hebben met de geslachtshormonen. De meeste huisdieren worden minder agressief en minder actief na castratie/sterilisatie. Castratie verandert het instinctieve gedrag of de gedragsstoornissen die verband houden met slecht leren, gebrek aan socialisatie e.d. echter niet. De agressiviteit van uw hond kan ook te maken hebben met andere factoren dan een teveel aan testosteron.
Wat is chemische castratie?
Er zijn twee manieren van chemische castratie, die beiden tijdelijk effectief zijn.
De eerste is het injecteren van een onderhuids hormoonimplantaat in de hond. Na 4 tot 6 weken begint de hond zich dan te gedragen als een gecastreerde hond. De effectiviteit van het implantaat duurt tussen 6 maanden en 1 jaar.
Een tweede oplossing is het rechtstreeks injecteren van gestagenen. Het effect is korter (ongeveer 3 weken) en de kans op bijwerkingen is groter: borsttumoren, diabetes en andere endocriene ziekten.
Conclusie
De beslissing om jouw hond al dan niet te laten castreren/steriliseren, op welke leeftijd, en met welke techniek is een zeer persoonlijke beslissing die gebaseerd is op het ras, het temperament, de persoonlijkheid van uw hond en op de mate van uw betrokkenheid bij de opvoeding en de verzorging van uw hond. In alle gevallen is het essentieel om een dierenarts te raadplegen. Wanneer u sowieso niet van plan bent om nestjes te houden, raden dierenartsen vaak aan om jouw hond te laten castreren.
