De American Staffordshire Terriër behoort tot de derde groep in het klassement: de Terriërs. Deze honden hebben een eerder kleine, maar geblokte bouw. Kenmerkend voor de Amerikaanse Staffords zijn hun brede kaak en mond, waarvan een beet dodelijk kan zijn. In combinatie met hun gespierde en krachtige fysieke bouw, en hun energieke karakter, worden ze vaak tot ‘gevaarlijke’ honden bestempeld. Oorspronkelijk werd de American Staffordshire Terriër ingezet in de jacht op prooidieren die een hol graven om zich veilig te stellen. Het jachtinstinct en de drang om te graven zijn dan ook nog steeds opmerkelijk aanwezig in het gedrag van deze Terriërsoort. Ook hun strijdlust (dat zichtbaar wordt in hun spel) is kenmerkend en instinctief aanwezig, waardoor de Am-Staffs helaas nog vaak worden ingezet in hondengevechten. Binnen de klasse van de Terriërs is de American Staffordshire Terriër het nauwste verwant aan de Bull Terriër en de Staffordshire Bull Terriër, die samen de subklasse van de Terriërs van het Buldogtype vormen.

De naam van deze hond zegt veel over zijn afkomst en oorsprong. De Amerikaanse Staffordshire Terriër stamt af van de Staffordshire Bull Terriër, een Amerikaanse vechthond. De Amerikanen gingen selecteren op grootte, kracht en strijdlust om de honden in te zetten in hondengevechten. Zo werd het ras al snel ondergebracht in de groep van de ‘Pitbulls’, waarbij ‘Pit’ verwijst naar de ‘fighting pit’ of plek waar de hondengevechten plaatsvonden. Al snel werden hondengevechten controversieel en omstreden, en werden deze Terriërs geadopteerd en door de Amerikanen in meer huiselijke setting gekweekt en opgevoed. Daardoor kwam er een evolutie van vechthond naar gezinshond, en allerlei varianten tussenin. De American Staffordshire Terriër werd tweemaal erkend door de Amerikaanse Kennel Club: eerst als Staffordshire Terriër (1936) en daarna als American Staffordshire Terriër (1972). Op dit moment wordt er echter een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de Staffordshire Bull Terriër en de American Staffordshire Terriër als twee verschillende rassen. De eerste honden van het ras werden in 1987 in Frankrijk geïntroduceerd en het ras kreeg op die manier vanuit de Verenigde Staten meer bekendheid en populariteit in Europa.

De American Staffordshire Terriër is duidelijk groter, breder en indrukwekkender gebouwd dan zijn Engelse verwant. Dit Amerikaanse Terriërras heeft een atletisch lichaam: gespierd en gestroomlijnd. De Amerikaanse Staffords behoren tot de medium rassen. Bij de reuen gaat de schouderhoogte van 45,7 cm tot 48,4 cm. Bij teven kan dat zo’n 43,2 cm tot 45,7 cm zijn. Belangrijker dan die afmetingen is dat de verhouding bij American Staffordshire Terriërs tussen hun hoogte en gewicht goed is. Hun gewicht varieert van 17 tot 20 kg. De Am-Staffs hebben een compact geblokt lichaam met een zware nek en schouderlijn. Het hoofd is gemiddeld groot, maar net als de kaken is de schedel erg breed. Net als de rest van het lichaam zijn de kaken en wangen extreem gespierd. Vooral de onderkaak is krachtig en bedekt met strakke lippen in één verbinding, zonder losse delen. Deze Terriërsoort heeft ronde ogen, donker van kleur en ver van elkaar gescheiden. Hun oren zijn kort, roze en half rechtopstaand. Hun korte rug kent een lichte helling van de schoft tot de staart, waar de achterhand ter hoogte van de nieren en het bekken ietwat verhoogt. Hun borstkas en ribben zijn wijd, gebogen en reiken vrij diep naar beneden. Samen met de ledematen vormen ze een sterk frame. Dit ras heeft korte, gespierde poten en smalle voeten met licht gekromde tenen. De honden hebben een korte staart met strakke aanhef tegen het achterwerk. De staart loopt afgewonden tot een fijne punt aan het eind. Volgens het klassement heeft een American Staffordshire Terriër nooit een gekrulde staart en draagt hij deze ook nooit over de rug. De Amerikaanse Staffordshire Terriërs hebben een korte en glanzende vacht in vrijwel alle kleuren. Alle vachtkleuren worden geaccepteerd: eenkleurig, veelkleurig of bont. Toch ziet men in het officiële klassement meer dan 80% wit, leverkleurig en combinatie black en tan liever niet. De meest voorkomende kleuren van de Amerikaanse Staffords zijn rood, beige en gestroomd, vaak met witte vlekken. De korte vacht is strak en voelt redelijk ruw en borstelig aan. Dode en losse haren worden af en toe best met een rubberen borstel uit de vacht verwijderd. Verder is er weinig vachtverzorging nodig.

De American Staffordshire Terriër is een robuust ras met een levensverwachting van ongeveer 12 jaar. Maar zoals bij de meeste rashonden kan die levensverwachting worden beïnvloed door bepaalde erfelijke genetische ziekten. De meest ernstige daarvan is cerebellaire abiotrofie. Bij deze ziekte vindt er een degeneratie van de cerebellaire cortex en delen van de hersenen plaats. De eerste symptomen uiten zich in de vorm van ataxie, een gebrekkige coördinatie en moeite met vrije bewegingen. De ziekte kan zich ook manifesteren door evenwichtsstoornissen, vallen, dysmetrische bewegingen, moeilijkheden bij het grijpen van voedsel, enz. Een MRI kan deze ziekte opsporen. Helaas is er nog geen behandeling. Vaak wordt overgegaan tot euthanasie na het optreden van de eerste symptomen en een betrouwbare diagnose. De American Staffordshire Terriër is verder ook erg gevoelig voor heupdysplasie, een erfelijke misvorming van het heupgewricht. Deze aandoening veroorzaakt pijn, ontsteking, (osteo)artritis en kan uiteindelijk zelfs leiden tot verlamming. Een radiografie kan de aandoening detecteren en een ontstekingsremmende behandeling kan pijn verlichten. Heupdysplasie varieert in graad, van minder ernstig tot heel ernstig. Hoe vroeger men een lichte graad opspoort, hoe sneller men ondersteuning kan bieden door aangepaste bewegingsvormen, kinesitherapie, osteopathie, oefeningen rond balans, coördinatie en spierversteviging, fitness, aangepast dieet, voedingssupplementen en medicatie. Bij een ernstige graad is chirurgie de enige oplossing. Verder zijn huidproblemen bij dit ras niet zeldzaam. Demodectic schurft, die wordt veroorzaakt door een abnormale en ongecontroleerde groei van mijten op de huid, veroorzaken haarverlies (alopecia), en kan mogelijks gepaard gaan met erytheem en afschilfering, die zorgen voor jeuk en secundaire bacteriële infecties. Lokale behandeling met een product tegen mijten kan effectief zijn, maar antibiotica kunnen ook nodig zijn om infecties te behandelen. Amerikaanse Staffords met veel wit in de vacht zijn vrij vaak gevoelig voor voedselintoleranties en allergieën, die zich eveneens uiten in huidproblemen (roodheid, rode puntjes, schilfers) die zullen leiden tot overmatig likken of bijten in de vacht wegens de jeuk en irritatie. Aangepaste voeding na uitsluitdieet en/of huidtesten zijn dan aangewezen. Ten slotte kan overmatige blootstelling aan zonlicht (UV-stralen) zonnedermatitis veroorzaken. Ook dat is een vaak voorkomende huidaandoening bij honden met witte vacht. De huid op de buik en de romp krijgen de kleur van zonnebrand, wordt dus rood en kan schilferen. In geval van langdurige blootstelling aan UV-stralen kunnen er laesies verschijnen in rode schijven en kunnen deze zelfs verkruimeld of verzweerd zijn. Het is daarom raadzaam om blootstelling aan de zon bij honden met veel witte haren te beperken, en tijdens uitstapjes op zonnige dagen (ook in de winter) een geschikte en hondvriendelijke zonnecrème (anti-UV) aan te brengen. Vitamine A-behandelingen en ontstekingsremmers helpen bij opgelopen zonnebrand de schade en last voor de hond te verminderen. Ook als de hond geen gezondheidsproblemen vertoont, blijft het uiteraard belangrijk om minstens jaarlijks met uw dier op controle te gaan bij een dierenarts.

Met de American Staffordshire Terriër zijn de brute kracht van een Bulldog en de behendigheid van een Terriër gecombineerd in één en hetzelfde ras. De Amerikaanse Stafford is een vastberaden, volhardende, snelle, reactieve en onwankelbare hond. Deze Terriërs zijn heel loyaal, hebben een groot uithoudingsvermogen en zijn doorgaans erg dapper. De American Staffordshire kan erg koppig, onstuimig en onafhankelijk zijn, maar bouwt met de mens al snel een trouwe en aanhankelijke band op. Verder is deze Terriër een goede waker. Amerikaanse Staffords zijn intelligente en welwillende dieren die snel en graag leren, en genieten van positieve aandacht van de mens. Toch kunnen ze vanwege hun speelse, ondeugende en koppige karakter langere tijd nodig hebben wat gehoorzaamheidstraining betreft en moet het leerproces bij hen goed opgevolgd en onderhouden worden. Amerikaanse Staffords hebben baat bij een rustige eigenaar en zachte (maar consequente) aanpak, die een mooi evenwicht biedt voor hun eigen onstuimige karakter en energieke - soms brute manier - van bewegen en omgang. Hoewel hun krachtige fysieke bouw het niet meteen laat uitschijnen, zijn deze Terriërs vaak eerder zacht van inborst, gevoelig voor prikkels en ook emotioneel erg intelligent en ontwikkeld. Daardoor kunnen het prima gezinshonden zijn, mits een goede, verantwoorde en consequente opvoeding en begeleiding. Ze zijn dan erg lief voor kinderen, en zullen ook andere gezinsgenoten, huisdieren en zelfs katten aanvaarden, als ze er op vroege leeftijd op een aangename wijze mee kunnen kennismaken. Een Am-Staff zal hen, zijn gezin en thuis dan goed bewaken en een hechte onlosmakelijke band vormen. Aangezien deze Staffords al snel erg sterk worden, is het belangrijk dat ze vanaf jonge leeftijd met discipline en duidelijke grenzen (wat kan, wat kan niet) worden opgevoed. Ze moeten meteen leren om niet te trekken aan de riem tijdens het wandelen. En ook het duidelijk en consequent begrenzen van hun energie en gedrag zijn onmisbaar in de opvoeding van deze honden. Zo moet snel en kordaat worden aangegeven dat happen en opspringen bij mensen niet hoort. Daartegenover is het van uitermate belang dat ze voldoende andere gezonde uitlaatkleppen krijgen om hun bijtdrang en jachtinstinct op uit te oefenen (speeltjes, kauwmaterialen, snuffelwandelingen). Ook werken op zelfcontrole, beheersing en rust is een must tijdens het leerproces van dit hondenras. Een correcte training en opvoeding zonder brutaliteit en geweld zijn voor de Am-Staffs noodzakelijk. Fysieke straffen zijn uit den boze. Die zouden enkel agressie en meer bijtgedrag uitlokken en het averechtse effect creëren. Het aanmoedigen van de strijdlust van deze Terriërs is uiteraard ook verwerpelijk en erg gevaarlijk. Het is verder, zoals bij elke hond, belangrijk dat dit ras goed gesocialiseerd wordt. Gebeurt dat niet, ontstaat er al snel problematisch gedrag zoals het najagen of aanvallen van auto’s, fietsers, lopers, kinderen, … vanwege hun prooidrift en jachtinstinct. Slecht gesocialiseerde of foutief opgeleide Amerikaanse Staffords zijn een gevaar voor de maatschappij. Ook foutief aangeleerd spelgedrag (‘pak’, happen, opspringen, inbeuken, …) is voor dit hondenras nefast, aangezien hun kaken een dodelijk wapen kunnen zijn als ze verkeerd worden ingezet. Dit ras behoort misschien niet tot de jachthonden, toch blijven de typische instincten aanwezig en gaan ook deze honden graag speuren en wandelen. Dit hondenras is niet geschikt voor mensen die geen of weinig ervaring hebben met honden. Bij afwijkend gedrag of problemen is het uiteraard raadzaam om advies in te winnen van een ervaren en gediplomeerde deskundige in hondengedrag.