De Duitse Spitz behoort tot groep 5: Keeshonden en Keesachtigen van het oerhondtype. De honden die tot deze groep behoren zijn zeer veelzijdig en doorgaans erg energiek. Oorspronkelijk werden ze gekweekt om in te zetten in de jacht, het drijven van vee en het transport van mens en vracht (via bijvoorbeeld sleeën). De honden in deze categorie zijn meestal goed aangepast om in noordelijke en koudere klimaten te leven. Ze hebben vaak meer en intensievere training en intensere socialisatie nodig dan andere hondenrassen. De Duitse Spitz behoort daarbij meer specifiek tot de subcategorie van Europese Keeshonden of Spitzen (Spitsen), die worden gekenmerkt door hun gepunte oren en spitse snuit.

De naam ‘Keeshond’ is afkomstig uit de Franse tijd. De leider van de Patriotten, Cornelis (of Kees) de Ghijselaer genaamd, had een Spitz die hem overal vergezelde. Al snel werden niet enkel zijn partijgenoten, de Patriotten, maar ook zijn hond als ‘Kezen’ bestempeld. In de 19de eeuw kwam er door heel wat dames die op zoek waren naar een fijne gezelschapshond de vraag om kleinere varianten van de Keeshond te fokken. Zo ontstonden de Dwergkeeshond, Kleine Keeshond en Middenslag Keeshond. Het bleken echter ver van rustige schoothondjes te zijn. Hoewel ze erg aanhankelijk en trouw zijn, blijven ze enorm alert en waakzaam en overschatten ze zichzelf wel eens in het vol lef tegemoet treden van grote honden. Dat leverde wel vaker conflicten met slechte afloop op.

De Duitse Spitz heeft een vierkant gebouwd lichaam met een fraaie vacht die bestaat uit een dichte ondervacht en een bovenvacht uit stevig afstaand haar. Opvallend is hun nekvacht die maanachtig als een kraag om de hals ligt en hun zwaar bevederde staart die ze gekruld, fier en vast op de rug dragen. De honden hebben een spitse vosachtige snuit met schrandere ogen en dicht bij elkaar geplaatste, puntige opstaande oren, die de Keeshonden hun karakteristieke, opgewekte en pientere voorkomen geven. De dieren hebben een hoge levensverwachting en kunnen zich goed aan verschillende leefomstandigheden aanpassen. Ze zijn vrij klein, maar wel gespierd door sterk voor hun tengere bouw. Dwergkees: schouderhoogte 18 cm tot 22 cm – vachtkleuren vachtkleuren effen wit, oranje, zwart, bruin of grijs Kleine Keeshond: schouderhoogte 23 cm tot 28 cm – vachtkleuren vachtkleuren effen wit, oranje, zwart, bruin of grijs Middenslag Keeshond: schouderhoogte 29 cm tot 36 cm (idealiter rond de 32 cm) – vachtkleuren effen wit, oranje, zwart, bruin of wolfsgrauw Grote Keeshond: schouderhoogte 42 cm tot 50 cm (idealiter rond de 46 cm) – vachtkleuren effen zwart, bruin of wit Wolfskeeshond: 45 cm tot 55 cm (idealiter 50 cm) – vachtkleuren vachtkleuren wolfsgrauw De vacht vraagt wel de nodige verzorging en moet regelmatig (tweewekelijks met een grove kam) gekamd worden om klitten te voorkomen, en daarna lichtjes worden uitgeborsteld. Zeker in de ruiperiode moeten dode haren uit de vacht worden gehaald. Kam echter niet té vaak en niet met een te fijne kam, om de ondervacht niet te beschadigen!

Bij de Keeshond komt een vorm van diabetes voor waarbij de insuline-producerende cellen al bij de geboorte onderontwikkeld zijn. De ziekte uit zich daardoor al bij een leeftijd van 2 tot 6 maanden. Het is aangetoond dat de aandoening bij de Keeshond autosomaal recessief is. Ook de erfelijke aandoening van het bloed, de Von Willebrandsziekte (vWD), komt voor bij Keeshonden, waarbij er een deficiëntie van de von Willebrandsfactor (vWF) is. De vWF speelt een rol in de bloedstolling en bij gebrek aan vWF kunnen de bloedplaatjes niet goed aanhechten. Dit leidt tot bloedingen van slijmvliezen, darmen, neusbloedingen, bloeduitstortingen en langdurig bloeden bij verwondingen. Helaas is er nog geen DNA-test beschikbaar voor dit ras om bij fokken gezonde honden te selecteren. Ook als de hond geen gezondheidsproblemen vertoont, blijft het uiteraard belangrijk om minstens jaarlijks met uw dier op controle te gaan bij een dierenarts.

Keeshonden hebben een levendig en leuk speels karakter, en zijn erg aanhankelijk en gehecht aan hun eigenaar(s), gezin en territorium. De honden hebben weinig jachtinstinct, dus zijn op zich makkelijk te houden, zowel op grotere als kleinere locaties. Ook in bosrijke gebieden hebben ze weinig neiging om weg te lopen en geursporen te gaan volgen. Naar onbekenden en bezoekers toe kunnen deze honden nogal gereserveerd zijn. Ook hun waakse aanleg is sterk aanwezig, dus blaffen is geen uitzondering, aangezien dit ras oorspronkelijk als waakhond werd gehouden. Het is dan ook belangrijk dat hij al vroeg in de opvoeding leert dat enkele keren blaffen kan, maar dat dit voldoende is om te communiceren dat er iets op til is, en daarna stil zijn wordt geapprecieerd (en in het begin ook beloond). Deze honden verkiezen gezelschap van hun eigenaar(s) boven alles, zijn gemakkelijk op te voeden en erg leergierig. Ze zijn bovendien intelligent, dus leren erg snel. Toch blijft het aangewezen van jongs af in te zetten op een consequent aangeven van grenzen. Zoals alle honden heeft dit ras ook baat bij een zachte aanpak. Deze honden zijn zeker niet geschikt voor een kennel, hok of buitenren. Dwergkezen en Kleine Keeshonden kunnen nogal nerveus en geprikkeld raken door drukte, zeker bij kinderen, hoewel ze in de omgang doorgaans wel lief en niet opdringerig zijn. Met katten worden alle Keeshonden best op jonge leeftijd bekend gemaakt. Hoewel de Keeshonden niet van de grootste en ruigste zijn, houden ze toch van voldoende beweging en activiteiten zoals korte wandelingen en spelen in de tuin. Sommige kunnen ook perfect mee op langere wandelingen, aangezien ze een erg sportieve bouw hebben. Deze honden zijn klein en fijn, maar zijn de rustige schoothondjes die men vaak verwacht. Hoewel ze erg aanhankelijk en trouw zijn, blijven ze enorm alert en waakzaam en overschatten ze zichzelf wel eens in het vol lef tegemoet treden van grote honden. Daarin worden ze best goed begeleid en getemperd om conflicten te vermijden. Bij afwijkend gedrag of problemen is het uiteraard raadzaam om advies in te winnen van een ervaren en gediplomeerde deskundige in hondengedrag.