De Engelse toy terriër behoort tot groep 3 in het FCI-klassement: de Terriërs. Deze honden hebben een eerder kleine, maar geblokte bouw. De Engelse toy terriër behoort tot de kleine Terriërs. De honden hebben in verhouding een vrij brede kaak en mond en een gespierde en krachtige fysieke bouw. Ook hun energieke karakter is typisch voor de Terriërsoort. Terriërs werden oorspronkelijk ingezet in de jacht op prooidieren die een hol graven om zich veilig te stellen. Het jachtinstinct en de drang om te graven zijn dan ook nog steeds opmerkelijk aanwezig in het gedrag van de Terriërs.

De Engelse toy terriër is een kruising tussen de Manchesterterriër en het Italiaans windhondje. Hij werd gefokt om ratten te vangen, wat in het 19de-eeuwse Engeland een populaire sport was. Het doel was dat de honden de ratten zo snel mogelijk zouden doden, waarbij er weddenschappen werden geplaatst op de rat die het langst zou overleven. Na de afschaffing van de sport werden de Engelse toy terriërs vooral gebruikt voor hondenshows. Het ras heeft erg geleden onder pogingen van fokkers om het zo klein mogelijk te krijgen, wat resulteerde in gezondheidsproblemen. Ondertussen staat het ras in Engeland op de lijst van kwetsbare rassen van de Kennel Club. Dat houdt in dat men probeert het ras weer populairder te maken, want ook buiten Engeland komt het ras zeer weinig voor.

De Engelse toy terriër is een zeer gebalanceerd, elegant en compact ras. Het lichaam is zeer slank. De schofthoogte is 25 tot 30 cm en het gewicht varieert van 2 tot 4 kg. De vacht is glanzend en dicht, en de kleuren zijn steeds zwart en mahoniebruin. De scheiding tussen die twee kleuren moet steeds duidelijk zijn. Het hoofd is lang en smal, en de schedel wigvormig. De grote oren zijn kenmerkend voor het ras en kunnen staand zijn, of tiporen. De neus is zwart en klein. De ogen mogen donkerbruin tot zwart zijn, en zijn relatief klein en amandelvormig.

Het ras is tegenwoordig over het algemeen vrij gezond, maar er zijn wel een paar aandoeningen die vaker voorkomen. Een eerste is het voorkomen van een losse knieschijf, wat voor schade en irritatie zorgt aan het gewricht. Daardoor kan de hond kreupel gaan lopen. Ook lijden ze regelematig aan Xanthinuria, een genetische afwijking waardoor de urine te veel xanthine bevat. Die moleculen kunnen kristaliseren, wat tot blaasstenen kan leiden. Daarnaast lijden ze ook regelmatig aan hartstoornissen en cataract.

De Engelse toy terriër is een vrij gemakkelijk ras. Ze kunnen waaks zijn naar vreemden, maar eens ze met iemand vertrouwd zijn, zijn ze heel vriendelijk. Daarom zijn ze erg geschikt als gezinshond en ze staan erom bekend goed met kinderen overweg te kunnen. Door hun formaat zijn ze ook geschikt voor het leven in de stad of een appartement. Ze hebben niet buitengewoon veel beweging nodig, maar net als elke hond moeten ze natuurlijk genoeg dagelijkse beweging krijgen. Toch heeft hij, net als alle honden, een consequente opvoeding nodig.