De Flat-coated retriever behoort tot groep 8: Opjagende en Apporterende Vogel- en Waterhonden. De honden van deze groep werden in de eerste plaats gefokt om tijdens de jacht op bevel van de jager geschoten wild op te jagen, te apporteren of op te halen. Vandaar de naam 'Retrievers'. Ze hebben een sterk ontwikkelde neus om sporen te kunnen volgen. Daarin kunnen ze zich soms helemaal verliezen. Het zijn daarnaast ook honden die snel blaffen, want tijdens de jacht moesten ze hun baasje laten weten dat ze het wild gevonden hebben.

De Flat-coated retriever werd aanvankelijk populair in de 19de eeuw in Engeland, en dan voornamelijk als jachthond. Het ras zou ontstaan zijn door de kruising van onder andere Setters en Collies. De eerste honden uit die kruisingen werden Curly-coated retrievers genoemd, maar na verdere kruising ontstond de Flat-coated retriever. Door de populariteit van verwante rassen zoals de Golden retriever en de Labrador is het ras in de eerste helft van de 20ste eeuw bijna uitgestorven. In de jaren 60 kwam er echter een heropleving en was het ras opnieuw populair voor de jacht, maar ook als gezelschapshond. Nog steeds is het ras vrij zeldzaam.

De Flat-coated retriever heeft een verfijnd hoofd met een vlakke schedel. Er is een lichte stop tussen de ogen, maar die wordt niet benadrukt. De neus heeft een goede grootte met openstaande neusgaten. De kaken zijn lang en sterk. De ogen zijn van gemiddelde grootte en kunnen donker- of lichtbruin zijn. De oren zijn klein en staan meer richting de zijkant van het hoofd. Het lichaam is kort en rechthoekig. De voorpoten zijn recht en stevig, de achterpoten zijn lichtjes gebogen en goed gespierd. De hals is redelijk lang en symmetrisch. De staart is kort en recht. De vacht van de Flat-coated retriever is dik en vanzelfsprekend zeer recht. Aan de benen en staart zijn de haren wat langer. De vacht mag enkel zwart of leverkleurig zijn. De manier waarop het ras beweegt kan best als vloeiend omschreven worden. De reu is 59-61,5 cm hoog en weeg gemiddeld 27-36 kg, de teef is 56,5-59 cm hoog en weegt gemiddeld 25-32 kg.

De Flat-coated retriever heeft een paar gezondheidsproblemen die vaker voorkomen bij andere vergelijkbare rassen. Net als de meeste grotere honden hebben ze last van gewrichtsaandoeningen, zoals heupdysplasie, een aandoening waarbij er letsels rondom de heupkop en het heupgewricht ontstaan. Ook bepaalde oogaandoeningen, zoals progressieve retina atrofie en glaucoom komen regelmatig voor. Daarnaast hebben ze ook last van doofheid en epilepsie. Waar dit ras echter vaker last van heeft dan andere rassen, is kanker. Een groot deel van de honden in het ras sterft eraan, waardoor de levensverwachting niet erg hoog ligt.

De Flat-coated retriever is een levendige, vriendelijke en slimme hond. Daar staat tegenover dat het ras ook wel bekend staat om zijn ondeugendheid. Daar moet op jonge leeftijd goed aan gewerkt worden om te zorgen dat de hond op volwassen leeftijd het gewenste temperament krijgt. Het ras blijft, in vergelijking met verwante rassen, opvallend lang jong van geest. Het duurt dus langer voordat een Flat-coated retriever zich als een volwassen hond gedraagt. Daarom is het geen geschikte hond voor mensen met weinig geduld die het liefst zo snel mogelijk uit de puppyfase geraken. Een Flat-coated retriever heeft dus veel aandacht nodig en gaat ongewenst gedrag vertonen wanneer hij zich verveelt. Die verveling kan zowel lichamelijk als mentaal zijn. Het ras is erg gevoelig, en heeft dus een zachte, maar consequente training nodig. Bij een te harde aanpak zal de hond zich namelijk koppig gedragen. Het is ook belangrijk om rekening te houden met het jachtinstinct van de hond. Daar kun je ook op inspelen om de hond te entertainen, door bijvoorbeeld te apporteren. Let er wel op dat je de hond niet zomaar van de lijn laat in gebieden waar ook andere honden zich bevinden, want door het jachtinstinct kan hij minder goed luisteren wanneer hij een prooi gespot heeft. Ook in de omgang met kinderen moet hier rekening mee gehouden worden. De Flat-coated retriever is erg vriendelijk tegen kinderen, maar hij kan wel heel druk en speels worden. Daarom is het belangrijk om hem, net als andere rassen, op jonge leeftijd te laten socialiseren en jonge kinderen nooit alleen te laten met de hond. Doordat het ras zo energiek is, is het ook niet aanbevolen om de hond op een appartement te houden.