De Hollandse Herdershond behoort tot de eerste groep van dit klassement: de herdershonden en de bouviers (uitgezonderd Zwitserse bouvier). Dit zijn zeer polyvalente honden die uitstekend zijn in gehoorzaamheid; ze kunnen talrijke werkjes uitvoeren. Omwille van hun temperament, hebben ze de neiging om te blaffen. Dit komt door hun instinct om hun territorium af te bakenen en te beschermen; ze kunnen perfect een inbraak voorkomen. Deze honden hebben een goed uithoudingsvermogen en hun fysiek is te vergelijken met een goed geoliede machine. De Hollandse Herdershond behoort meer bepaald tot de eerste categorie van dit klassement, namelijk de herdershonden.

Dit ras werd in Zuid-Nederland gecreëerd tijdens de 19e eeuw. Hij is het resultaat van een kruising tussen de Mechelse Herder en lokale herdershonden. Tijdens zijn selectie verschenen er verschillende variëteiten (kort-, lang- en ruwharig) op hondententoonstellingen.

De Hollandse Herdershond behoort tot de grote rassen. Het reutje is tussen 57 en 62 cm groot en het teefje tussen 55 en 60 cm. Hun gewicht is ongeveer 30 kg. Hij is middelgroot en zijn profiel lijkt op dat van een wolf. De Hollandse Herder is krachtig gebouwd. Zijn stap is natuurlijk, soepel en open. Het lichaam van de Hollandse Herdershond is stevig en mooi in proportie. Hij heeft geen losse keelhuid (wammen). Zijn borstkast is hoog, zijn ribben lichtjes gewelfd, zijn rug recht, kort en robuust, zijn dijen stevig en zijn croupe is noch kort, noch hellend. Zijn ledematen zijn sterk en gespierd, met een goed beendergestel. Zijn voeten zijn rond met gesloten, gewelfde tenen, voorzien van zwarte nagels en kussentjes. Zijn staart is laag aangezet en licht gebogen, reikend tot aan het spronggewricht. Wanneer hij echter in actie komt, gaat de staart omhoog. Zijn hoofd is droog, lang en niet massief. Bij de ruwharige variëteit is het hoofd iets vierkanter. Zijn snuit is een beetje langer dan de schedel. Zijn ogen zijn middelgroot en amandelvormig. Ze hebben een donkere kleur. Zijn kleine oren staan rechtop en naar voren gericht. Ze mogen niet afgerond zijn. De vacht van de Hollandse Herdershond varieert naar gelang de soort. De kort- en langharigen hebben een gestroomde vacht (een basiskleur met daarover strepen/spikkels in een andere kleur) die eerder naar het donkerbruin of grijs neigt. Een zwart masker is gewenst bij deze twee variëteiten. Bij de ruwharige variëteit worden de kleuren blauw-grijs, peper en zout, goud gestroomd en zilver gestroomd aanvaard. Zijn beharing varieert eveneens naar gelang de soort. Als hij korte haren heeft (komt het vaakst voor), is het haar kort over het hele lichaam met een wollige ondervacht, kraag, broek en bevedering op de staart. De variëteit met lange haren, heeft lange haren over het hele lichaam, gelaagd, recht, ruw, niet gekruld of gegolfd, met een wollige ondervacht en een staart die goed bevederd is. De ruwharige variëteit tot slot, heeft een zeer dichte vacht, ruw, borstelig met een dichte en wollige ondervacht (behalve op het hoofd), een broek en ook de staart is goed bevederd.

De Hollandse Herdershond is eerder een robuuste hond die niet echt last heeft van gezondheidsproblemen. Zijn levensverwachting ligt tussen 12 en 14 jaar. Zoals alle middelgrote en grote honden, kan hij te maken krijgen met heupdysplasie, waarop de ouders moeten worden gecontroleerd maar ook bij de nakomelingen moet dit regelmatig worden nagekeken. Men moet goed letten op zijn voeding want de Hollandse Herdershond mag niet te dik worden. Voor zijn onderhoud wordt een dagelijkse kambeurt aangeraden voor de drie variëteiten.

De Hollandse Herdershond is een actieve, rustieke hond met een goed uithoudingsvermogen en kan vooral mooi springen. Hij kan ook heel gehoorzaam, aanhankelijk en zeer trouw zijn ten opzichte van zijn baasjes en lief voor kinderen. Ten opzichte van soortgenoten daarentegen, is hij niet erg sociaal. Het is een waakhond in hart en ziel en hij is erg geliefd bij het leger en bij de politie. Wat energie en snelheid, gehoorzaamheid en discipline betreft, kan men de Hollandse Herdershond vergelijken met de Mechelse Herder. Dit ras moet zich dagelijks kunnen uitleven.