De King Charles Spaniël behoort tot groep negen van het klassement gezelschapshonden. Hun activiteits- en agressiviteitsniveau ligt een heel stuk lager dan de rassen uit de voorgaande groepen. Ze zijn over het algemeen makkelijk om mee samen te leven. De King Charles Spaniël behoort meer bepaald tot de zevende categorie van deze groep gezelschapshonden, namelijk de Engelse Spaniëls.

De King Charles Spaniël is van Aziatische of Spaanse oorsprong en bestond reeds in de 16e eeuw in Duitsland; de hofdames van koningin Elisabeth verstopten hem onder hun rok. Maar ten tijde van koning Charles II werd dit ras pas echt populair. Hij had een opmerkelijke liefde voor dit ras. En het is ter ere van deze koning dat het ras gedoopt werd tot “King Charles”. De King Charles kende een lichte achteruitgang en was bijna volledig verdwenen aan het begin van de jaren 1950.

Het profiel van de King Charles Spaniël is geraffineerd en eerder compact. Hij behoort uiteraard tot de kleine rassen met een hoogte van 26 tot 32 cm voor een gewicht van 3,6 tot 6,3 kg. Zijn lichaam en ledematen zijn kort maar gespierd. Zijn hoofd is rond, zijn snuit vierkant en groot met een zeer korte, ingedrukte neus. Zijn onderkaak is breed. Zijn ogen groot en donker. Zijn oren zijn zeer lang. Ze zijn laag aangezet en vallen plat tegen de wangen van de hond. De King Charles heeft een lange, zijdezachte, vacht die recht valt en soms gegolfd is maar nooit met krullen. De ledematen, de staart en de oren zijn voorzien van een weelderige bevedering. Er zijn vier kleurencombinaties toegestaan voor de standaard van de King Charles: Black and Tan (ravenzwart met roodbruine vlekken), Tri-Colour (wit, zwart en roodbruin), Blenheim (wit en kastanjekleur) en tot slot Ruby (helemaal dieprood zonder witte vlekken). De King Charles kan een afwijking vertonen die door het merendeel van de dierenartsen niet gekend is omwille van zijn zeldzaamheid: syndactylie of het syndroom van vergroeide tenen. Dit is kenmerkend voor de King Charles maar het hindert de ontwikkeling van de hond of van zijn gang niet. Hij kan drie nagels hebben voor twee vergroeide tenen. De enige manier om deze afwijking te “verzorgen”, is om de groei van de nagels op te volgen en de nagels te knippen. Het gaat dus eigenlijk puur om verzorging. Een andere eigenschap is de lengte van de staart. Deze kan lang zijn, halflang, kort of onbestaande. Wanneer de staart ontbreekt, spreekt men van een staartloze hond. Aan de ene kant ziet de hond er daardoor compacter uit dan de originele standaard van het ras in Duitsland, waar het nu verboden is om de staart te knippen. Men moet echter opletten dat de hond met het ouder worden geen last krijgt van gevoelloosheid, wat tot fecale of urine-incontinentie kan leiden omdat de achterste ledematen niet goed vergroeid zijn, met mogelijk een spina bifida occulta. De staart kan recht of gebogen zijn. Vaak ziet men het niet wanneer de staart gebogen is, die dan een “strik” vormt en op het eerste zicht niet goed zichtbaar is omdat hij verdoken ligt in de vacht. Dit is te wijten aan het feit dat bij de “ontwikkeling” van het ras, de Mopshond met “opgerolde” staart verscheen.

De King Charles Spaniël is eerder een rustieke hond, want hij blijft dicht bij het originele ras. De ogen moeten goed in de gaten worden gehouden omdat ze bolvormig zijn en niet tot aan de neus komen om hem te beschermen tegen obstakels. Vanaf de geboorte kan hij last hebben van microftalmie -een oog of twee ogen die kleiner zijn dan normaal- wat vaak blindheid van dat oog met zich meebrengt en in elk geval een slecht zicht. Hij kan ook getroffen worden door de Mitral Valve Decease (MVD), een aandoening die de mitralisklep (hart) aantast, hoewel dit minder vaak voorkomt dan bij zijn neefje, de Cavalier King Charles. Zoals bij alle brachycephale rassen (kenmerkend met een korte schedel), kunnen ze ook last hebben van syringomyelie (verwijding van de centrale holte in het ruggenmerg) wat zware neurologische problemen met zich mee kan brengen. Het is een sofahond maar hij moet zijn spieren oefenen zodat hij geen problemen krijgt met de knieschijven, wat zou kunnen ontstaan door een gebrek aan spieren.

De King Charles Spaniël is een aanhankelijke, toegewijde, lieve hond maar hij is ook gereserveerd en alleszins zeer evenwichtig. Hij heeft een hart van goud! Het is een gekke hond die graag met kinderen speelt. Hij kan lichtjes blaffen en heeft een opvallende flair. Zijn opvoeding is niet moeilijk maar men moet hem met zachtheid behandelen en niet bruusk. Met wat geduld, zal men fantastische resultaten bereiken. Let wel op voor zijn standvastig karakter, waardoor hij soms uitdagend kan reageren en zijn tegenzin kan uiten. Het is absoluut een hond om op een appartement te houden. Hij heeft weinig oefening nodig.