De Newfoundlander behoort tot groep 2 in het FCI-klassement: rassen van het Pinscher-, Schnauzer-, Molosser Dogtype en Zwitserse Sennenhonden. De honden in deze groep zijn erg defensief en behoren tot de groep van waakhonden. Ze zijn gespierd, fysiek erg sterk en wekken doorgaans schrik op. Hondenrassen die tot deze categorie behoren, hebben een sterk karakter en pittige persoonlijkheid. Toch beantwoordt de Newfoundlander niet aan die typische karakteristieken. Van oorsprong is het een vissershond, maar het ras heeft zich ontpopt tot een fijne en rustige huisgenoot en gezinshond.

Over de oorsprong van de Newfoundlander is weinig met zekerheid geweten. Het eerste bericht over deze honden op het eiland Newfoundland dateert van 1732. Ze zouden er door zeevaarders aan land zijn gebracht. Andere theorieën speculeren dat de honden al veel eerder op het eiland werden gebracht door de Noormannen en dat de Noorse boeren rond 1850 nog honden hadden die erg op dit ras leken. Nog een speculatie gaat uit van verwantschap met de Pyrenese Berghonden en het verschepen van de honden door Spaanse zeelieden. Een bijkomende theorie brengt het verhaal dat Amerikanen verantwoordelijk zouden zijn geweest voor het aanvoeren van het hondenras in Newfoundland. Verder eigenen ook de Fransen dit hondenras aan zichzelf toe, waarbij de hond zou afstammen van de Tibetaanse Berghond, en vanuit het Oosten richting Europa werd gebracht. Tot slot gaat men er tegenwoordig eerder vanuit dat het ras op Newfoundland zelf is ontstaan uit inheemse honden, waarvan de voorouders 5000 jaar geleden met de voorgangers van de Beothuk indianen naar het gebied kwamen. Wat wel vaststaat is dat de Newfies in de 19de eeuw vaak meereisden op schepen en zelfs drenkelingen uit het water zouden hebben gered, zoals afgebeeld op een aantal schilderijen. Het werd in die tijd ook de hond van de rijke Engelsman. Vooral in Nederland was het beerachtige type onder deze rashonden erg populair en werd daarop verder gekweekt.

De schouderhoogte van de Newfoundlander meet gemiddeld zo’n 71 cm bij de reu en tot 66 cm bij een teef. Hun gewicht schommelt tussen 50 kg en 69 kg. Ze behoren dus tot de grote honden. De honden hebben een majestueus en krachtig uiterlijk. Met hun sterke nek, diepe borst en wijde rug vertonen ze zich als een grote, nobele en imposante hond. Ook hun buik is breed en gaat over in een gespierd en sterk bekken. Dit ras heeft passend bij de rest van hun brede frame ook een breed hoofd, met korte en vrij vierkantige snuit. Ze hebben kleine, maar brede ogen, variërend van donker- tot lichtbruin, afhankelijk van hun vachtkleur. De oren zijn driehoekig en hangen tegen het hoofd. Deze honden hebben zwemvliezen tussen de tenen en een sterke, brede staart die dunner uitloopt naar het einde toe, waar de staart een lichte kromming vormt. De Newfie beschikt over een waterbestendige, dubbele, halflangharige, vettige en dichte vacht. Toegestande vachtkleuren zijn bruin of zwart, met eventueel wit op de borst, tenen of staartpunt. Wit met zwarte exemplaren komen voor, maar zijn zeldzaam. Deze honden hun vacht moet goed en regelmatig worden verzorgd. Dichter behaarde plekken zoals de broek worden best goed gekamd om klitvorming te voorkomen. Borstel in de ruiperiode om dode haren te vermijden is uiteraard aan te raden. Het teveel aan haar tussen de voetzolen kan worden weggeknipt of bijgetrimd.

Newfoundlanders hebben een goede afweer en gemiddelde levensverwachting. Hun ras is wel belast met een aantal erfelijke aandoeningen die genetisch kunnen worden overgedragen van ouders op pup. Zo hebben Newfies wel vaker last van osteoarticulaire problemen heup- en elleboogdysplasie. Radiologisch onderzoek brengen uitsluitsel en een diagnose, waarna kan worden beslist welke behandeling, al dan niet chirurgische ingreep nodig is. Belangrijk bij dit ras en zeker wanneer de hond genetisch belast is met deze afwijkingen, is dat ze op jonge leeftijd niet worden geforceerd of overbelast, niet te vaak zithoudingen moeten aannemen tijdens trainingen en geen bruuske stop- en draaibewegingen met de heupen en achterhand maken. Newfoundlanders zijn ook gevoelig voor myasthenia gravis, een ziekte die wordt veroorzaakt door zenuwspierdysfunctie, die bewegingsstoornissen en spierzwakte veroorzaakt bij lichaamsbeweging. Tenslotte komt CDD, gedilateerde cardiomyopathie - een hartziekte - voor bij dit hondenras. Wanneer erfelijke aandoeningen genetisch kunnen worden doorgegeven van de ouders op hun kinderen, is het aangeraden dat de fokker eerst het DNA van de ouderdieren laat testen. Ook als de hond geen gezondheidsproblemen vertoont, blijft het uiteraard belangrijk om minstens jaarlijks met uw dier op controle te gaan bij een dierenarts.

Newfoundlanders zijn erg gemoedelijke, aardige, volgzame en trouwen honden. Ze zijn sociaal, aanhankelijk, ongecompliceerd en zelden slechtgehumeurd. Zowel tegen mensen als dieren zijn deze honden vriendelijk en verdraagzaam. Ze zijn niet specifiek waaks, maar zullen hun gezin wel steeds beschermen als er dreiging is. Dit ras is erg stabiel, evenwichtig, rustig en zelfbewust. De honden blaffen zelden. Newfies hebben een passie voor water en zwemmen graag, aangezien ze oorspronkelijk werden ingezet in de visserij. Deze honden leren het best op een rustige manier en vereisen dus een zachte aanpak. Ze zijn erg gevoelig voor intonatie van stem. Ze kunnen goed buiten gehouden worden, maar worden best niet te lang opgesloten in kennel, hok of buitenren, want ze hebben voldoende beweging en activiteit nodig. En ze vertoeven graag in gezelschap en nabijheid van hun eigenaar(s) en gezinsleden. Te zware en intensieve dagtochten zijn echter niet aangeraden tot de hond volledig is uitgegroeid. Deze grote hondenrassen hebben al hun energie nodig voor de ontwikkeling van botten, spieren, pezen en groeischijven. Een gebalanceerde voeding specifiek voor dit type grote honden mag daarbij niet ontbreken. Dit ras behoort misschien niet strikt tot de jachthonden, toch blijven de typische instincten aanwezig en gaan ook deze honden graag speuren en wandelen. Als pup en jonge honden moeten ze consequent leren wat de grenzen zijn, aangezien ze met hun grote lichaam en gewicht wel eens klunzig en stuntelig kunnen zijn. Hun rust vinden ze pas in hun volwassenheid, vanaf een leeftijd van 2 jaar of later. Deze aardige reus is dan een perfecte gezinshond! Bij afwijkend gedrag of problemen is het uiteraard raadzaam om advies in te winnen van een ervaren en gediplomeerde deskundige in hondengedrag.